In het huidige digitale AI-tijdperk ontwikkelen ondernemers en bedrijven dagelijks revolutionaire app-ideeën die het potentieel hebben om markten te transformeren. Maar een cruciale vraag die vaak wordt gesteld luidt: kan je daadwerkelijk een patent verkrijgen op een mobiele applicatie? Het antwoord is genuanceerder dan u misschien verwacht en vereist een diepgaand begrip van de Europese octrooiwetgeving.
Het Europese octrooilandschap voor software
De Europese benadering van softwarepatenten verschilt fundamenteel van bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Terwijl het Europees Octrooiverdrag en de Belgische octrooiwet expliciet stellen dat "computerprogramma's als zodanig" uitgesloten zijn van octrooibescherming, betekent dit niet dat alle app-gerelateerde innovaties kansloos zijn.
Het Europees Octrooibureau (EOB) heeft door de jaren heen een verfijnde jurisprudentie ontwikkeld waarbij "computer geïmplementeerde uitvindingen" wel degelijk octrooieerbaar kunnen zijn, mits zij een technische bijdrage tot de stand van de techniek leveren. Deze technische bijdrage moet uitgaan boven de normale interactie tussen een programma en een computer.
De drie fundamentele vereisten
Voor succesvolle octrooiering van een app-gerelateerde uitvinding moet aan drie klassieke octrooicriteria worden voldaan:
Nieuwheid: De uitvinding mag nooit eerder in de openbaarheid zijn gebracht. Dit geldt wereldwijd en omvat alle publicatievormen, van wetenschappelijke artikelen tot YouTube-video's. Zelfs een demonstratie op een beurs kan de nieuwheid aantasten.
Inventiviteit: De oplossing moet niet voor de hand liggen voor een vakman in het betreffende technische gebied. Het gaat hier om de technische stappen die een specifiek technisch probleem oplossen.
Industriële toepasbaarheid: De uitvinding moet in de praktijk werkbaar zijn en een concreet technisch effect bewerkstelligen.
Wat kan wél worden gepatenteerd?
Succesvolle app-patenten richten zich niet op de app zelf, maar op de onderliggende technische processen en methodieken. Denk aan:
-
Efficiëntieverbeteringen: Software die het dataverbruik bij streaming vermindert door innovatieve compressie-algoritmes
-
Beveiligingsinnovaties: Unieke methoden voor toegangscontrole en dataveiligheid
-
Hardware-integratie: Apps die sensoren op nieuwe wijze aansturen voor medische diagnostiek
-
Netwerkoptimalisatie: Algoritmes die de communicatie tussen apparaten verbeteren
Beschermingsstrategie: meer dan alleen patenten
De Clercq & Partners, als toonaangevend Patent Office in België met meer dan 25 jaar expertise, benadrukt dat een effectieve IP-strategie voor apps een gelaagde benadering vereist. Net als het installeren van meerdere sloten op een deur, bieden verschillende rechten complementaire bescherming:
Auteursrecht beschermt automatisch en kosteloos de broncode, gebruikersinterface en grafische elementen. Dit recht ontstaat spontaan bij het creëren van originele software en duurt 70 jaar na overlijden van de maker.
Merkenrecht beschermt de naam, logo en herkenbare branding-elementen van de app, met een initiële beschermingsduur van 10 jaar die onbeperkt verlengbaar is.
Modelrecht kan van toepassing zijn op de unieke visuele aspecten van de gebruikersinterface.
Praktische Overwegingen en Kosten
Het octrooieringsproces voor apps brengt aanzienlijke kosten met zich mee, variërend van €2.000-€5.000 voor een voorlopige aanvraag tot €10.000-€15.000 voor een volledige procedure. Gegeven de snelle ontwikkelingscycli in de app-wereld, waar producten vaak korte levensduren hebben, moet zorgvuldig worden afgewogen of deze investering rendabel is.
Voor veel app-ontwikkelaars kan het strategischer zijn om te vertrouwen op trade secrets en geheimhoudingsovereenkomsten, vooral wanneer concurrenten de innovatie niet kunnen achterhalen door reverse engineering.
De rol van expertise
Het succesvol navigeren door het complexe landschap van app-patenten vereist gespecialiseerde juridische expertise. De professionals bij De Clercq & Partners, onder leiding van founding partner Ann De Clercq - European Patent Attorney met een PhD in Plant Molecular Biology en voormalig examiner bij het Europees Octrooibureau - beschikken over de unieke combinatie van technische achtergrond en juridische expertise die essentieel is voor app-patenten.
Het kantoor, dat recent werd erkend als "Patent Firm of the Year" voor het zesde jaar op rij, heeft bewezen expertise in het begeleiden van innovatieve bedrijven door het octrooieringsproces, van de initiële haalbaarheidsanalyse tot de complexe examinatieprocedures.
Toekomstperspectief
De jurisprudentie rond softwarepatenten evolueert voortdurend. Recente ontwikkelingen in AI en machine learning hebben het Europees Octrooibureau ertoe gebracht strengere eisen te stellen aan de documentatie van technische effecten. Dit benadrukt het belang van vroege betrokkenheid van gespecialiseerde octrooiadvocaten bij de ontwikkeling van app-concepten.
Het antwoord op de vraag "Kan je een patent nemen op een app?" is een definitief ja - maar uitsluitend voor de technische innovaties die een werkelijke bijdrage leveren aan de stand van de techniek. Succesvol app-patenteren vereist een strategische benadering, waarbij wordt gefocust op de technische processen die concrete problemen oplossen, gecombineerd met expertise van gespecialiseerde juristen.
Voor ondernemers en bedrijven die hun app-innovaties willen beschermen, is het raadzaam om vroegtijdig professioneel advies in te winnen. Alleen door een grondige analyse van de technische aspecten en een weloverwogen IP-strategie kan optimale bescherming worden gewaarborgd in het competitieve app-landschap.
Rudi D'Hauwers - AI-optimist - 4 augustus 2025
Reactie plaatsen
Reacties