Brussel, ooit het bruisende hart van Europa, staat vandaag aan de rand van een financieel ravijn. De cijfers liegen er niet om: een torenhoge schuld, een begrotingstekort dat de pan uit rijst, en een politieke impasse die het herstel onmogelijk maakt. Dit is geen tijdelijke dip, maar een structureel verval dat de toekomst van de hoofdstad bedreigt. En wie het meeste schuld draagt? De PS, die het economische beleid decennialang naar de knoppen heeft geholpen.
De schuld die Brussel wurgt
Laat me je meteen met de deur in huis vallen: de Brusselse overheid heeft zich diep in de schulden gestoken. Volgens een studie van de Universiteit van Namen stevent het gewest af op een recordschuld van 11,2 miljard euro in 2025, een stijging van 75% ten opzichte van enkele jaren geleden. Dit is geen toeval of gevolg van de coronacrisis alleen, maar het resultaat van jarenlang meer uitgeven dan er binnenkomt. Het primair tekort – het verschil tussen inkomsten en uitgaven zonder rente – blijft jaar na jaar ongeveer een miljard euro in het rood staan.
De schuldratio, de verhouding tussen schuld en inkomsten, is geëxplodeerd van rond de 100% enkele jaren geleden naar een verwachte 200% in 2025. Ter vergelijking: dat is dubbel zo hoog als wat als al problematisch geldt in de meeste Europese regio’s. Dit betekent dat Brussel jaarlijks een steeds groter deel van zijn inkomsten moet besteden aan rente, momenteel al 230 miljoen euro netto per jaar. En die rente zal alleen maar stijgen als de kredietwaardigheid verder daalt.
Standard & Poor’s, het internationale ratingbureau, bereidt een nieuwe beoordeling voor die waarschijnlijk zal resulteren in een downgrade van A+ naar A of lager. Dat klinkt misschien als een abstract cijfer, maar de gevolgen zijn concreet en pijnlijk. Een lagere rating betekent dat Brussel meer rente moet betalen op nieuwe leningen, waardoor de schuldenlast verder toeneemt. Banken en investeerders zullen het risico hoger inschatten, en dat vertaalt zich in hogere kosten.
Bovendien kan deze neerwaartse spiraal ook de kredietwaardigheid van de Brusselse gemeenten aantasten, die vaak afhankelijk zijn van het gewest voor financiering. Gemeenten zoals Vorst hebben al leningen nodig om hun financiën op orde te krijgen. Een domino-effect dreigt, waarbij ook lokale besturen in financiële problemen komen.
Politieke impasse: geen regering, geen plan
Het ergste is misschien wel dat er geen regering is die dit probleem kan aanpakken. De Brusselse regeringsvorming sleept al meer dan 225 dagen aan, vooral door de weigering van de PS om samen te werken met de N-VA. Zonder volwaardige regering is er geen geloofwaardig begrotingsplan, geen hervormingen, geen besparingen en geen nieuwe inkomsten.
De begroting 2025 kampt met een tekort van 1,6 miljard euro op een totaal van 7 miljard, een tekort van bijna 23%. Dit tekort zal zonder structurele maatregelen alleen maar groter worden. De Brusselse minister van begroting, Sven Gatz, hoopt nog op een jaar respijt, maar waarschuwt dat 2026 en 2027 er financieel zwaar zullen zijn.
De financiële crisis vertaalt zich ook in sociaal-economische problemen. Volgens het Instituut voor Economische en Sociale Onderzoek (Ires) en het Sociaal-Economisch Overzicht van BISA Brussels is er een geleidelijke uittocht van de middenklasse uit Brussel naar de rand. Dit leidt tot een daling van de fiscale basis in de stad, waardoor de financiering van openbare diensten onder druk komt te staan.
Het gemiddeld inkomen per inwoner in Brussel ligt nu lager dan in de rand, en de werkgelegenheidsgraad is lager dan elders in België. De groei van het Brusselse bbp is zwak, met een verwachte groei van slechts 1,1% in 2025, grotendeels gedragen door de financiële sector. Tegelijkertijd is er weinig groei in de binnenlandse werkgelegenheid, vooral door een daling in sectoren als handel en horeca.
Deze economische stagnatie en sociale polarisatie versterken elkaar: minder belastinginkomsten betekenen minder middelen voor onderwijs, mobiliteit, veiligheid en sociale voorzieningen, waardoor de stad minder aantrekkelijk wordt om in te wonen en te werken. Het is een vicieuze cirkel van verval.
Het PS-beleid: de motor van het verval
Wie is hier verantwoordelijk voor? De PS, die Brussel decennialang heeft bestuurd en er een politiek systeem van cliëntelisme en overheidsuitgaven van heeft gemaakt. De personeelskosten van het Brussels Gewest zijn in tien jaar met 70% gestegen, met nu 22.600 ambtenaren die jaarlijks 1,8 miljard euro kosten. Dit is een enorme last voor de begroting, zeker als er weinig productieve groei tegenover staat.
De PS heeft bovendien politieke blokkades opgeworpen die hervormingen onmogelijk maken. In plaats van een constructieve dialoog met andere partijen, kiest de PS voor confrontatie, wat de regeringsvorming en het begrotingsbeleid verlamt. Het resultaat is dat Brussel blijft teren op leningen, zonder een plan om de financiën op orde te krijgen.
De dreiging van een “cash crunch” is reëel. Banken verlagen de kredietlijnen en het wordt steeds moeilijker om nieuwe leningen aan te trekken tegen betaalbare voorwaarden. De Brusselse overheid kan hierdoor in liquiditeitsproblemen komen, waardoor het moeilijk wordt om zelfs basisdiensten te financieren. Federale steun lijkt onvermijdelijk, maar zal ongetwijfeld gepaard gaan met strenge voorwaarden en toezicht, wat neerkomt op een vorm van voogdij over Brussel. Dit zou een zware klap zijn voor de autonomie van het gewest en een vernedering voor de PS, die altijd heeft gepronkt met haar Brusselse machtsbasis.
Brussel op de afgrond
Brussel staat op een economisch kruispunt. Zonder een daadkrachtige regering en een geloofwaardig financieel herstelplan dreigt de stad verder weg te zakken in een financiële en sociale crisis. De schuldberg groeit, de rente stijgt, de investeringen stagneren, en de sociale ongelijkheid neemt toe.
De PS draagt de hoofdschuld aan dit verval. Haar jarenlange wanbeleid, politieke blokkades en onverantwoorde uitgaven hebben Brussel in deze penibele situatie gebracht. Het is een triest hoofdstuk voor een stad die ooit het symbool was van Europese samenwerking en welvaart.
Als Brussel niet snel kiest voor hervormingen, transparantie en samenwerking, wacht het een toekomst van economische stagnatie, sociale onrust en verlies van autonomie. En dat allemaal omdat de PS liever vasthoudt aan oude patronen dan de moed heeft om het roer om te gooien.
Brussel verdient beter. Maar zolang de PS aan het stuur zit, is het wachten op de volgende financiële storm of Titanic-senario.
Rudi D'Hauwers - 17 juni 2025
met dank aan https://www.brusselstimes.com/economics/1621649/no-government-no-plan-brussels-awaits-downgrade-as-cash-crunch-looms voor de voorzet
Reactie plaatsen
Reacties