In een stad waar Franz Kafka’s Het Proces als handleiding voor het stadsbestuur dient, heeft Gent zich ontwikkeld tot een levend laboratorium van bureaucratische perversiteit. Hier, tussen historische gevels en moderne betonkolossen, ontvouwt zich een schouwspel waarin logica sterft en het absurde triomfeert. De meest recente apotheose? Een officiële bouwvergunning voor bloembakken op het VOKA-gebouw, ingediend door activisten zonder eigendomsrecht, keurig goedgekeurd door het College van Burgemeester en Schepenen. Alsof iemand Het Kasteel las en dacht: "Dit kan gekker."
Het eindeloze symfonie van stilstand
De Meulestedebrug: een technisch huzarenstukje wordt een administratief kunstwerk
Na 65 jaar trouwe dienst mocht de oude Meulestedebrug eindelijk met pensioen. Maar rust is een luxe die Gentenaars niet niet gegund wordt. De vervanging, gestart in 2021, transformeerde een simpele brugvervanging tot een meesterwerk van gefaseerde complexiteit. De noordelijke helft werd in 2023 geplaatst, de zuidelijke volgde in mei 2025, en de volledige brug wordt "naar verwachting" eind 2025 in gebruik genomen. Vier jaar voor één brug. In die tijd bouwden de Romeinen het Colosseum. Maar zij hadden dan ook niet het voordeel van moderne Gentse projectcoördinatie.
De impact? Tien dagen volledige afsluiting aleen al in mei 2025 voor het plaatsen van het tweede deel. Want waarom efficiënt werken als je ook een heel verkeerssysteem dagenlang kunt lamleggen? Kafka schreef ooit: "De logica is onwrikbaar, maar tegen een mens die wil leven, kan zij niet op". Hier wordt die logica vervangen door een choreografie van verkeerskegels en omleidingsborden.
De Verapazbrug: wanneer ondergrond plots verrassingen oplevert
De Verapazbrug, gestart in februari 2022, zou oorspronkelijk in 2024 klaar zijn. Maar wie rekent er nu op gemetselde constructies die niet op technische plannen staan? Zes maanden vertraging omdat de aannemer "verrassingen" tegenkwam in de ondergrond, ondanks dikke studies van goed betaalde studiebureaus. Het resultaat: opnieuw tot einde 2025 (of is het reeds 2026?) wachten op een cruciale verbinding.
Het perverse? Deze brug moet de verkeersdruk op de Dampoort en op Dok Noord en Dok Zuid verlichten. Intussen bleven bewoners daar jaren langer in de verkeersmiserie zitten omdat niemand rekening gehouden had met wat er onder de grond lag. "De revolutie verdampt en wat overblijft is het slijk van een nieuwe bureaucratie", schreef Kafka. In Gent verdampt zelfs de revolutie niet eens—ze wordt ingepland in een meerjarenprogramma.
Het R4-spektakel: zeven jaar wegenbouwtheater
Het meest ambitieuze project voor de volgende jaren? De R4-herinrichting in Wondelgem. Een megaproject dat zeven jaar zal duren en 22 kruispunten zal hervormen. Zeven jaar. Voor de context: de Tweede Wereldoorlog duurde zes jaar. Het project start in 2025 en zal klaar zijn in 2031—als alles meezit. Het kostenplaatje? 720 miljoen euro.
Fietsers krijgen een omleiding van vijf jaar tussen Elslo en het Brico-kruispunt, waarbij 2,5 kilometer wordt vervangen door 3 kilometer "doorheen de bebouwde kom". Albert Camus zou dit herkennen als Sisyphus’ eeuwige straf: elke dag opnieuw de steen tegen de berg opduwen, wetende dat hij morgen weer naar beneden rolt. Maar in Gent is de steen vervangen door een verkeerskegel. En de drukke tramlijn? Geen nood, we zullen wel een klein busje inzetten als vervanging.
Tramchaos: het perpetuum mobile van onderbrekingen
De Gentse tram, ooit symbool van betrouwbaar vervoer, is verworden tot een Russische roulette van onderbrekingen. Tramlijn T2 wordt vanaf september 2025 onderbroken tussen Gent Rabot en Evergem, met werken tot eind 2028. Drie jaar zonder tram voor een cruciale verbinding.
De gefaseerde aanpak? Eerst tot eind 2025 onderbreking naar Wondelgem, dan vanaf 2026 tot 2028 tussen Van Beverenplein en Wondelgem. Jean-Paul Sartre’s "De hel, dat zijn de anderen"krijgt hier een nieuwe betekening: de hel is de medepassagier die al drie jaar omleidingen moet volgen.
Dok Noord: acht (!) jaar wachten op handhaving van het goedgekeurde (G)RUP
Dok Noord is het juweeltje van administratieve creativiteit. Onvergunde zeecontainers sieren het binnenplein als "industriële monumenten van burgerlijke ongehoorzaamheid". Een arrest van het Hof van Beroep? Blijkbaar een vrijblijvende suggestie.
Acht jaar lang vragen buurtbewoners om definitieve verwijdering. Acht jaar lang krijgen ze een "masterclass in juridisch getouwtrek". De dwangsommen lopen—onbetaald—en de containers zijn intussen zelfs verzekerd. Kafka’s "Voor de wet staat een poortwachter" wordt hier een realityshow: elke nieuwe procedure voegt een laag poortwachters toe, elk met eigen sleutels die niet passen.
Het VOKA-schandaal: kunst of waanzin?
De nieuwste episode in deze kafkaiaanse soap speelt zich af begin juni aan het VOKA-gebouw aan het Zuid. Activisten dienden een bouwvergunning in voor bloembakken—zonder eigendomsrecht. De stad keurde dit goed, ondanks dat iedereen wist dat VOKA de eigenaar was. Vijftien pagina’s vergunning, adviezen van brandweer en Vlaamse Waterweg, ondertekend door het College.
"De enige logische conclusie is dat deze ambtenaren sympathiseren met de activisten", schreef VOKA-bestuurder Geert Moerman. Het is een perfecte illustratie van Weber’s bureaucratische "ijzeren kooi": regels worden blind gevolgd, zelfs als de uitkomst absurd is. Kafka’s "Het Proces"herleeft: een vergunning wordt verleend voor iets dat nooit zal gebeuren, net zoals Josef K. wordt veroordeeld voor een onbekend misdrijf.
Wijkmobiliteitsplannen: de eeuwige vertraging
Neem de wijkmobiliteitsplannen in Sint-Amandsberg. Sinds 2023 verzamelen ambtenaren burgers in schoolgebouwen vol post-its en flipcharts. Doel? “Samen de mobiliteitsuitdagingen van morgen vormgeven.” Resultaat? Een archief van 147 A4’tjes met ideeën die nooit het stadskantoor bereiken.
De cijfers liegen er niet om:
- 92% van de ingediende voorstellen tijdens participatiemomenten (2022-2025) verdwijnt in “beleidsmatige afwegingen” zonder terugkoppeling.
- Gemiddeld duurt het 14 maanden voordat een burgerinitiatief de agenda van een schepen bereikt – mits het al die status krijgt.
Kafka schreef: “Er is veel hoop, oneindig veel hoop – maar niet voor ons.” In Gent is er hoop voor flipcharts, niet voor fietsers.
Sint-Amandsberg wacht dus al jaren op een wijkmobiliteitsplan. Oorspronkelijk gepland voor 2024, nu uitgesteld tot "de volgende legislatuur, welke legislatuur?". Bewoners krijgen participatieplatforms en wijkmarkten, maar concrete actie? Die blijft uit.
Dit is Sartre’s "slechte trouw" in actie: de illusie van participatie creëren terwijl de macht elders ligt. De evaluatierapporten "lopen een kleine vertraging op"—in Gent is alles altijd "een kleine vertraging". Als je alle "kleine vertragingen" optelt, krijg je decennia van stilstand.
De filosofie van de vertraging: absurdisme als leidraad
Franz Kafka schreef: "Het is beter om hoop te hebben zonder grond dan grond te hebben zonder hoop". In Gent hebben ze deze wijsheid tot kunst verheven. Bewoners hopen zonder grond op voltooiing, ambtenaren verplaatsen grond zonder hoop.
Albert Camus’ De Mythe van Sisyphus biedt een raamwerk: "Er bestaat maar één ernstig filosofisch probleem: de zelfmoord". In Gent is het enige ernstige probleem: hoe overleef je zeven jaar R4-werken zonder gek te worden? Camus’ oplossing—het absurde omarmen—vindt navolging bij fietsers die hun omleidingen als meditatieve routes zijn gaan zien.
Max Weber’s rationeel-legaal gezag is hier verworden tot een "ijzeren kooi" van procedures. De ambtenaren zijn "zeer capabel, maar slechts in één specialiteit", zoals Kafka’s K. ontdekt in Het Kasteel. Vraag hen iets buiten hun "rayon", en ze "ze kijken naar iets als een koe naar een trein"
De economie van het absurde: miljoenen in de bureaucratische mist
De financiële impact van deze kafkaiaanse machinerie is verbluffend. De Meulestedebrug kost 28,4 miljoen euro, de R4-herinrichting 720 miljoen. Bedragen die verdwijnen in de mist van "fasering" en "coördinatie", weliswaar betaald door de Vlaamse overheid maar dus ook alle belastingbetalers, inclusief alle meerwerken.
Hoeveel kost 2 jaar vertraging aan de Meulestedebrug en de Verapazbrug de Gentse economie? Hoeveel verliest de stad door acht jaar niet-handhaving aan Dok Noord? Niemand meet het, want meten zou verantwoording impliceren. Kafka’s "Het Proces" draait niet om schuld, maar om het proces zelf.
De nieuwe kleren van de Keizer: communicatie als kunstvorm
Het meest kafkaiaanse? De stad communiceert over chaos alsof het normaal is. Persberichten spreken over "fasering om hinder te beperken" terwijl de hinder verlengd wordt. "Coördinatie tussen werven" resulteert in meer chaos.
"We proberen de hinder te beperken" is de mantra. Maar hinder beperken door hem over zeven jaar of langer te spreiden, is als een mes bot maken om minder pijn te doen. Het is Camus’ "absurde held" die blijft geloven in betekenis terwijl die afwezig is.
De illusie van participatie: burgers als marionetten in een bureaucratisch theaterstuk
In dit theaterstuk zijn burgers gereduceerd tot figuranten. Ze mogen meepraten op participatieplatforms, maar de echte beslissingen worden genomen in ambtelijke krochten. Bewoners van Dok Noord vragen acht jaar om handhaving—krijgen ze het? Nee, ze krijgen uitleg waarom het niet kan.
Sartre’s "De hel, dat zijn de anderen" krijgt een nieuwe twist: de hel is de medeburger die tijdens een participatiesessie voorstelt om "nog een enquête te houden". Authenticiteit? Die is vervangen door "slechte trouw"—het spelen van rollen zonder verantwoordelijkheid.
Oproep tot verzet: de logica van de lege stoel
Franz Kafka liet zijn protagonist K. verdwalen in een kasteel vol eindeloze gangen. Maar wij hoeven niet K. te zijn. Camus’ Sisyphus leert ons: "De strijd zelf tegen de top is genoeg om het hart van een mens te vullen".
Het wordt tijd dat Gentenaars opstaan tegen deze bureaucratische dictatuur. Tijd om te eisen dat projecten afgerond worden in menselijke tijdsspannes. Tijd om ambtenaren zelf verantwoordelijk te houden en niet alle vertragingen af te schuiven op de kap van een slecht werkend gerecht.
Kafka schreef: "Iemand moet K. gelasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads gedaan had, werd hij op een morgen gearresteerd". In Gent word je permanent geteisterd door vertragingen—zonder iets gedaan te hebben. Behalve het vergrijp van burger zijn in een stad waar burgerzin verworden is tot bureaucratische folklore: de logica van de lege stoel.
De keuze is aan de inwoners zelf: blijven we toekijken hoe onze stad verzinkt in kafkaiaanse complexiteit, of eisen we een bestuur dat werkt voor mensen, niet voor procedures? Zoals Camus zei: "Creëren is twee keer leven". Laten we een stad creëren die leeft—in plaats van een die blijft plannen.
Want uiteindelijk, "de mens is veroordeeld tot vrijheid". Zelfs in Gent.
Reactie plaatsen
Reacties